W końcu lat pięćdziesiątych i na początku sześćdziesiątych Karel Zeman nakręcił serię filmów w których użył kombinacji gry aktorskiej z animowanymi makietami i malowanymi elementami nawiązującymi do 19 wiecznego drzeworytu. Z innych inspiracji można by przywołać filmy Georges'a Meliesa.
Pierwszy powstał "Vynalez skazy" (1957) - nieco zmodyfikowana wersja "20 tysięcy mil podmorskiej żeglugi", do postaci kapitana Nemo Zeman powróci jeszcze we "Vzduholodi", w 1962 powstaje "Baron Prášil" (Baron Munchausen)

W 1967 roku powstał film "Ukradena vzduholod' ".

Film niczego nie udaje - to znaczy nie próbuje imitować rzeczywistości (jak to robią np. filmy amerykanskie - jego forma jest grą z rzeczywistością, grą przy użyciu możliwości jakie dawała ówczesna technika filmowa: domalówka, ruchome makiety, animacja.
Wprowadza nas w świat alternatywny - rządzący się podobnymi do naszego prawami ale z elementami deformacji unaoczniającymi nam - jak to określał genialny Witkacy - dziwność, niezwykłość, groteskowość naszej rzeczywistości.
Swiat ten stylizowany jest na świat znany z dziewiętnastowiecznych ilustracji wykonanych techniką drzeworytu sztorcowego bądź czarnej płyty.

Autor zupełnie świadomie akcentuje umowność elementów pejzażu, kulis - elementów, które jednak nie mają w sobie nic z prymitywizmu - są równie pieczołowicie wykonane jak byłyby wykonane elementy jakiegoś współczesnego mu filmu o formie iluzjonistycznej.



Daniel Mróz okładka "Słonia", 1957
Warto dodać, iż w tym samym czasie również w Polsce pojawił się artysta zafascynowany dziewiętnastowieczną ilustracją, szrafowaniem charakterystycznym dla drzeworytu sztorcowego (albo tzw. czarnej płyty) - był to Daniel Mróz, który zrealizował ilustracje do wydanego w roku 1957 "Słonia" Mrożka oraz w 1959 "Wesela w Atomicach".
Eliza Podolak


Oto parę zdjęć i kilka fragmentów filmu:
Redakcja czasopisma "Svetozor"


Twierdza (siedziba sztabu armii)

Szpieg wyrusza na poszukiwanie vzducholodi

Armia goni vzduholod' porwaną przez dzieci




w celu zestrzelenia........



Lot nad Pragą
Mechaniczne ręce służące do obezwładniania ofiary - aby jej wydrzeć tajemnicę (rzekomo) niepalnego gazu, którym wypełniony był balon...
i
dzielny redaktor Marek, który przychodzi z pomocą...
wyniki śledztwa dziennikarskiego

milioner Perfield opowiada jak wychowywać córkę

Jeszcze - kadry z filmu, rozdzielczość 768/576